Od jakiegoś czasu w Szczecinie trwa dyskusja na temat interwencji artystycznej na jednej z kamienic przeznaczonych do wyburzenia. Ktoś z wszystkich okien wylał czerwoną farbę. Miasto poprzez swoich urzędników zgłosiło sprawę na policję jednocześnie zamalowując to co powstało szarą farbą – na pustostanie do wyburzenia!!!
Dwoje radnych wystosowało więc zapytanie do Prezydenta Miasta Szczecin o sensowność takich działań. Poniżej cała korespondencja. Warto przeczytać całość.
Dot. spontanicznego powstania muralu na budynku przy ul. Krasińskiego 85 w Szczecinie
Numer: 445
Skierowano do: Prezydent Miasta
Data wpływu: 2019/03/04 11:00:00
Rodzaj: Interpelacja
Edyta Łongiewska-Wijas Radna Miasta Szczecin
Przemysław Słowik Radny Miasta Szczecin
Na podstawie § 53 Regulaminu Rady Miasta zwracamy się z interpelacją dotyczącą spontanicznego powstania muralu na budynku przy ul. Krasińskiego 85 w Szczecinie. W oficjalnej wypowiedzi dla portalu GS24.pl, rzecznik jednostki budżetowej miasta (ZBiLK), Pan Tomasz Klek orzekł że mamy do czynienia ze “zwykłym wandalizmem”. Czy była to wypowiedź podparta wiedzą nt. współczesnego street artu? Czy przedstawiciel miasta korzystał z konsultacji z badaczami i praktykami tej dziedziny sztuki? Gmina Miasto Szczecin prowadzi instytucję zajmującą się współczesnymi praktykami artystycznymi, z której wiedzy można było skorzystać.
Jesteśmy przekonani, że zaczerpnięcie opinii ekspertów w dziedzinie sztuki, doprowadziłoby do wypowiedzi dużo bardziej stosownej. W naszej ocenie, nie ulega wątpliwości, że w tym przypadku mamy do czynienia z ciekawą, spontaniczną i co najważniejsze nie wandalizującą czy dewastującą, wypowiedzią artystyczną. Praca, która powstała na fasadzie tego konkretnego budynku, zachęca do dyskusji i refleksji na temat procesu dezurbanizacji. Artysta bądź artystka, wykorzystali przestrzeń już uprzednio zdewastowaną i doprowadzoną do ruiny (poprzez zaniedbanie), nadając jej nowe znaczenie. Kamienica skazana na wyburzenie dzięki artystycznej interwencji zamieniła się w interesujący znaczeniowo obiekt, który skłania do zastanowienia się nad losem pozostałych kamienic w podobnym stanie.
Szczecin z jednej strony zapatrzony jest w Berlin i dąży do uzyskania podobnej atmosfery, z drugiej – gdy w przestrzeni publicznej pojawia się autentyczny street art, pędzi się z lękiem, aby ją zamalować lub zdemontować.
Stanowczo sprzeciwiamy się zamalowaniu przez ZBiLK tego kompleksowego muralu – niech te obrazy trwają do momentu wyburzenia kamienicy. Nie bójmy się spontaniczności i niejednoznaczności w przestrzeni publicznej. Co więcej, wydawanie pieniędzy na malowanie budynku, który ma zostać rozebrany wydaje się zdecydowanym brakiem gospodarności i poszanowania publicznych pieniędzy.
Powstanie wspomnianego muralu jest dobrym impulsem dla szerszego wykorzystania budynków przeznaczonych do wyburzenia. Ich powierzchnia, historia i lokalizacja (kontekst okolicy) z pewnością stanowić będą inspirację dla innych street artowych dzieł. Takie działania nie tylko pozwalają artystom na realizowanie swoich wizji, ale mają również działanie miastotwórcze. W sąsiedztwie tego rodzaju interwencji często pojawiają się nowe funkcje (patrz. fot.: lokale, kluby, galerie itp.). Funkcje te podsuwali sami mieszkańcy Szczecina kontaktując się z nami bezpośrednio.
W załączeniu przekazujemy dokumentację fotograficzną paru miejsc w Berlinie, gdzie swobodna twórczość plastyczna przyczyniła się do rewitalizacji społecznej i materialnej zdekapitalizowanych miejsc.
(fot. Edyta Łongiewska-Wijas, większość zdjęć pochodzi z 2018 r.)
Jednocześnie zwracamy się z prośbą o odpowiedź na poniższe zagadnienia:
1. Czy wypowiedź rzecznika ZBiLK dotyczącą zamalowania street artu, jest już zadeklarowanym i zabudżetowanym działaniem, a jeśli tak, to jaki będzie całkowity koszt zamalowania i jaka jest zasadność takiego działania względem budynku, który ma zostać wyburzony?
2. Ile budynków należących do Gminy Miasto Szczecin jest przeznaczone do wyburzenia i które z nich są zaplanowane do likwidacji w przeciągu najbliższych trzech lat? Prosimy o podanie listy budynków.
3. Które budynki z powyższej listy mogłyby zostać wykorzystane w pierwszej kolejności, jako powierzchnia dla murali, miejsc swobodnej wypowiedzi artystycznej, czy innych interwencji?
4. Ile w latach 2017-2018 kosztowało malowanie elewacji budynków, zniszczonych przez faktyczne akty wandalizmu?
5. Czy wszystkie, nawet najmniejszej, przejawy wandalizmu na elewacjach budynków są zgłaszane do organów ścigania i ile takich zgłoszeń miało miejsce w latach 2017-2018?
Edyta Łongiewska-Wijas Radna Miasta Szczecin
Przemysław Słowik Radny Miasta Szczecin
Sz. P.
Piotr Krzystek
Prezydent Miasta Szczecin
INTERPELACJA
W związku z nieotrzymaniem odpowiedzi na interpelację nr 445 z dnia 4.03.2019, w której wraz z radnym Panem Przemysławem Słowikiem sprzeciwiliśmy się „zamalowaniu malunków” na fasadzie budynku przy ul. Krasińskiego 85 i zgłoszeniu sprawy na policję (wypowiedź rzecznika miasta Pana Tomasza Kleka opublikowana na portalu GS24.pl) – zwracamy się z kolejną interpelacją w tej sprawie.
Pomimo naszego wyraźnego sprzeciwu, że mural, powinien być zachowany do czasu wyburzenia kamienicy – został on przez Miasto usunięty. Uczyniono to pomimo naszego stanowiska, że w tym konkretnie przypadku mamy do czynienia nie z aktem wandalizmu, jak nazwał to rzecznik, a interesującą wypowiedzią artystyczną, nadającą obiektowi nowe znaczenia i zachęcającą do dyskusji na temat skutków gentryfikacji i dezurbanizacji.
W związku z powyższym uprzejmie prosimy o odpowiedź:
1. Czy Wydział Kultury Urzędu Miasta Szczecin interweniował w sprawie muralu, a jeśli tak, jaką wydał opinię/stanowisko?
2. Jakie jest uzasadnienie celowości wydatku usunięcia muralu z budynku, który w ciągu roku ma zostać rozebrany?
3. Potwierdzenie, czy sprawa została zgłoszona na policję (zgłoszenie jej zapowiadał rzecznik Miasta).
4. Podanie całkowitego kosztu operacji usunięcia muralu (z wyszczególnieniem kosztu materiałów, robocizny, ewentualnych zabezpieczeń itp.),
5. Podanie nazwy zleceniobiorcy zadania i informacji, w jakim trybie zleceniobiorca został wybrany, oraz przedstawienia całej dokumentacji dotyczącej zlecenia tego zadania (proszę o załączenie ewentualnych faktur, umów zlecenie, itp.).
Jednocześnie chcielibyśmy wyrazić zasmucenie i rozczarowanie ignorancją, z jaką ze strony Pana Prezydenta spotkał się nasz głos. Pozostaje nam tylko ubolewać nad brakiem świadomości znaczenia współczesnych praktyk twórczych i zapędami cenzorskimi służb Pana Prezydenta.
Szczecin, dnia 20.03.2019 roku
Wydział Mieszkalnictwa i Regulacji Stanów Prawnych Nieruchomości
Anna Szotkowska – Z-ca Prezydenta Miasta
2019/03/27
odpowiadając na interpelację nr 445 z dnia 04.03.2019 r. dotyczącą muralu na budynku przy ul. Krasińskiego 85 informuję, że postrzeganie ZBiLK jako wroga street artu i współczesnych praktyk artystycznych jest nieuzasadnione. Wielokrotnie wspierana była tego typu twórczość, umożliwiając wykorzystanie nieruchomości zarządzanych przez ZBiLK na cele wykonania m.in. graffiti. Przykładami są:
1. Ściany nieruchomości Wyzwolenia 77 i 79 – udostępnione młodym artystom na wykonanie graffiti w miejscu, w którym powstało z inicjatywy Rady Osiedla nieduże boisko z miejscem zielonym do wypoczynku (budynki zamieszkałe),
2. Ściana szczytowa budynku Niemierzyńska 31 – mural wykonany przez IPN, upamiętniający rocznicę Porozumień Sierpniowych (budynek rozebrany w 2018r.),
3. Ściana szczytowa budynku Krasińskiego 97 – mural wykonany przez Filharmonię Szczecińską upamiętniający rocznicę urodzin patrona – Mieczysława Karłowicza (budynek rozebrany w roku 2017),
4. Ściana szczytowa budynku Krasińskiego 90 – mural wykonany przez młodą artystkę w ramach zorganizowanego happeningu aktywizującego lokalną społeczność – projekt pn. „poszukiwanie Królestwa Lajlonii” (budynek zamieszkały).
Informuję, że w ramach zadania Gminy Miasto Szczecin pn. „Niwelacja błędów infrastrukturalnych poprzez sztukę ulicy – StreetArt” ZBiLK wskazywał bardzo wiele potencjalnych adresów pod ewentualne wykorzystanie dla tego typu celów. Z udziałem zarządzanej przez ZBiLK nieruchomości przy ul. Piastów 58 oficyny wykonano przez studentów Akademii Sztuki mural istniejący do dnia dzisiejszego.
Uważam, że tego typu przejaw twórczości powinien uzyskać akceptację instytucji kulturalnych Miasta przy jednoczesnym uzyskaniu zgody właściciela nieruchomości a przede wszystkim realizacja winna być poprzedzona opinią wydaną przez Architekta Miasta.
W przypadku kamienicy Krasińskiego 85 należy mieć na uwadze, iż wykonanie muralu związane było z bezpodstawnym wejściem w zabezpieczone ówcześnie lokale mieszkalne i pootwieranie (w niektórych przypadkach także uszkodzenie) zabezpieczonych okien. Część malunków wykonana została natomiast z poziomu dachu (ściana szczytowa od strony torów kolejowych). Pomalowana została także ściana budynku sąsiedniego tj. Krasińskiego 86. Uważam, iż wykonanie graffiti na mieniu miasta winno być poprzedzone opisaną wcześniej formalną ścieżką.
Jednocześnie informuję, że w roku 2019 zaplanowane zostało wyburzenie 5 budynków komunalnych położonych przy: ul. Monterskiej 2, ul. Jana Kazimierza 5, ul. Kolumba 32, ul. Dąbrówki 1 i ul. Bohaterów Warszawy 83. W latach następnych wyburzenia kolejnych budynków, których stan techniczny uniemożliwia dalszą eksploatację, będą wykonywane po zakończeniu procesu wskazywania lokali zamiennych dotychczasowym mieszkańcom, jak również po zabezpieczeniu w budżecie miasta środków finansowych na wyburzenia oraz wyłonieniu wykonawców w drodze ustawy o zamówieniach publicznych.
Praktycznie wszystkie pustostany mogłyby być wykorzystane dla murali. Jednakże ich stan techniczny może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa osób trzecich jak również usytuowanie niektórych budynków (np. w drugiej linii zabudowy) powoduje, że nie są one atrakcyjne dla tego typu twórczości, gdyż byłaby ona niewidoczna.
Natomiast likwidację aktów wandalizmu na elewacjach, ZBiLK dokonuje zazwyczaj w przypadku zniszczenia „nowych” elewacji wykonanych wraz dociepleniem. W latach 2017 -2018 nie wykonywano tego typu prac.
Małe akty wandalizmu nie są zgłaszane organom ścigania, a wykrycie sprawców takich działań jest praktycznie niemożliwe. Na Policję zgłaszane są np. dewastacje, włamania, kradzieże, których odnotowujemy bardzo wiele. W latach 2017-2018 zgłoszonych na Policję tego typu sytuacji było kilkadziesiąt.
Wydział Mieszkalnictwa i Regulacji Stanów Prawnych Nieruchomości
Anna Szotkowska – Z-ca Prezydenta Miasta
2019/04/01
odpowiadając na interpelację Nr 523 z dnia 20.03.2019 r., wyjaśniam, że intencją zarządcy nieruchomości tj. Zarządu Budynków i Lokali Komunalnych nie było cenzurowanie murala na budynku przy ul. Krasińskiego 85 jako przejawów twórczości. Jednak wychodzi on z założenia, iż taki malunek o tak dużym zakresie i widoczności (na całej elewacji frontowej jak i ścianie szczytowej) winien być skonsultowany, a na jego wykonanie wydana zgoda zarówno właściciela budynku jak i ewentualnie Architekta Miasta.
Z uwagi na fakt, że wejście i wykonanie murala na budynku położonym przy ul. Krasińskiego 85, stanowiącym własność Gminy Miasto Szczecin było bezprawne, zostało zgłoszone na Policję przez zarządcę.
Pierwotnie ZBiLK zlecił zamalowanie malunków na elewacji frontowej. Wykonanie zamalowania zostało powierzone firmie wyłonionej przez ZBiLK w trybie przetargu nieograniczonego na usługi konserwacji oraz wykonywania napraw bieżących w rejonie miasta Śródmieście – Niebuszewo. Pomimo wstrzymania zlecenia, wykonawca zamalował front budynku bez akceptacji i uzgodnień ze ZBiLKiem. Z tego też względu, wykonane prace nie obciążyły w jakimkolwiek stopniu budżetu Gminy Miasto Szczecin.
Jednocześnie informuję, że budynek przy ul. Krasińskiego 85 nie jest planowany do rozbiórki w roku 2019. Wyburzenie tej nieruchomości będzie planowane przy konstruowaniu budżetów w następnych latach w zależności od przyznanych na ten cel środków finansowych w budżecie miasta. Tym samym budynek ten wskazany zostanie do szczecińskich instytucji kultury celem rozważenia wykonania na nim muralu o treści i formie adekwatnej do jego miejsca.